Erfgoed

Het Amsterdams erfgoed bestaat uit alle gebouwen en structuren die van historische belang zijn voor de stad. Hieronder staan de belangrijkste instrumenten om dit erfgoed te beschermen.

Beschermde stads- en dorpsgezichten

Beschermde stads- en dorpsgezichten zijn gebieden die van algemeen belang zijn vanwege hun schoonheid, hun onderlinge samenhang of hun wetenschappelijke of cultuurhistorische waarde. Het gaat in een beschermd gezicht niet alleen om de afzonderlijke gebouwen die een bepaalde waarde vertegenwoordigen, maar juist om de onderlinge samenhang en de daarbij behorende structuur, dan wel aanleg, die een cultuurhistorische betekenis heeft. Amsterdam heeft zowel rijksbeschermde als gemeentelijk beschermde gezichten.
Op deze kaart is te zien om welke gebieden het gaat.

Monumenten

Amsterdam telt meer dan 10.000 rijks- en gemeentelijke monumenten. Een rijksmonument is een gebouw of object dat cultuurhistorisch gezien van nationaal belang is vanwege schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde. Voor een gemeentelijk monument geldt hetzelfde, maar dan gaat het om lokaal belang.

Op de website van Monumenten en Archeologie is meer te vinden over de status van een adres en het beleidskader monumenten

Waarderingskaarten en ordepanden

Niet alleen monumenten of architectonische hoogtepunten zijn van cultuurhistorisch belang, maar ook het weefsel tússen de beschermde monumenten. Om ervoor te zorgen dat ook zorgvuldig wordt omgegaan met waardevolle panden en gebieden die niet wettelijk beschermd zijn, heeft Amsterdam waarderingskaarten opgesteld voor veel gebieden. Zo zijn er waarderingskaarten voor de Binnenstad, de Gordel ’20-’40, de 19^de eeuwse Ring en de AUP gebieden. De bebouwing is op pandniveau gewaardeerd in vier (19de-eeuwse Ring en Gordel ’20-’40 en AUP-gebieden) respectievelijk drie ordes (Binnenstad), opklimmend van de laagste basisorde respectievelijk orde 3 naar de hoogste orde 1. Daarnaast is ook de stedenbouwkundige samenhang gewaardeerd en uitgedrukt in zones basis, C, B en A.

De criteria die uit de waardering van de architectuur in deze kaarten zijn afgeleid, vormen de basis voor de welstandsbeoordeling van bouwinitiatieven.